Türkçülüğün esasları, II. Meşrutiyet dönemi Türk düşünce hayatının önde gelen isimlerinden biri olan Ziya Gökalp’in ölümünden bir yıl önce, 1923 yılında yayımlanan son eseridir. Tanzimat’tan sonraki yıllarda Ali Suavi, Süleyman Paşa ve Ahmet Vefik Paşa’nın çalışmalarıyla gündeme gelen ve tartışılmaya başlanan Türkçülük meselesini esas itibariyle bir sistem dahilinde, mahiyeti ve programı bakımından ele alıp inceleyen ilk fikir adamı Ziya Gökalp’tir. Ziya Gökalp’in gençlik yıllarından itibaren düşündüğü ve daha önceki yıllarda yayımlanan bir kısım kitap ve makalelerinde ortaya koyduğu Türkçülük düşüncesinin yeni kurulan Türkiye Cumhuriyeti ile yeni devletin inkılâp hareketleri karşısında biraz bunlara uyarlanmış olan programı Türkçülüğün Esasları’nda görülür. Kitapta ileri sürülen fikirlerin büyük bir kısmı yeni kurulan Cumhuriyet Türkiye’sine şekil veren bir program mahiyetindedir. Dikkatle incelenirse cumhuriyet inkılâplarının temelinde Ziya Gökalp’in burada ileri sürdüğü görüşlerinin bulunduğu anlaşılır. Sadece geçmişin bir muhasebesi olmayan, aynı zamanda geleceğe de yön veren kitaptaki fikirler, Cumhuriyet’ten bugüne Türkiye’de gerçekleştirilmeye çalışılan sosyal reformların âdeta temelini oluşturmuş durumdadır.