Katib Çelebi´nin Keşfü´z-Zunun´da kaydettiği bin üç yüzden fazla tarih kitabı, Müslümanların bu ilmi nekadar ileri götürdüklerini göstermesine karşın, tarih düşüncesi ve usulüne dair çok az şey yazılmış görünmektedir. Bu konuda eser ortaya koyan başlıca isimler şunlardır: İbnün´n-Nedim, İbn Haldun, Kafiyeci, Sehavi, Suyuti, Katib Çelebi, Taşköprüzade Ahmed Efendi, M. Şemseddin Günaltay, Fuat Sezgin, Abdülaziz ed-Duri. Bu eserde, bu isimlerden dördü, İbn Haldun, Kafiyeci, Sehavi ve Suyuti üzerinde durulmuş, düşünceleri ve eserleri, İslam düşüncesinde tarih tasavvuru ve usulü konusu etrafında tahlil edilmiştir. Üç bölümden oluşan kitabın birinci ve ikinci bölümlerinde, iki önemil isim İbn Haldun ve Kafiyeci etrafında geliştirilen tahlil ve tesbitlerle, konu bir temele oturtulmuştur. Üçüncü bölümde, dört önemli metne yer verilerek konunun anlaşılmasına çalışılmıştır. Eserde Batı tarih düşünceleri ve metodolojilerine de atıflar yapılarak, Ana Hatlarıyla Batı Tarih Felsefesi isimli makale ile kısmi mukayese yoluna gidilmiştir.